Dünyadan Haberler
Moderator
Suriye’de Esad döneminde işlenen insanlık suçlarını gizleyen toplu mezar, yeni yönetimin başlattığı soruşturmayla mercek altında. Soruşturma kapsamında askeri tesis yeniden açılarak koruma altına alındı.
"TOPRAĞI TAŞI" OPERASYONU
Suriye hükümeti, Beşar Esad döneminde işlenen insanlık suçlarını gizlemek amacıyla oluşturulduğu ortaya çıkan bir toplu mezarın bulunduğu askeri tesise yönelik soruşturma başlattı.
“Toprağı Taşı” adlı bu gizli toplu mezar operasyonu, Reuters’ın kapsamlı araştırmasıyla gün yüzüne çıkmıştı.
Amaç, Şam kırsalındaki Kuteyfe kasabası yakınlarında bulunan toplu mezardan çıkarılan binlerce cesedin kamyonlarla Dumeyr’e taşınmasını gizlice sağlamaktı.
BOŞALTILMIŞ ASKERİ TESİSE TAŞINDI
Reuters’a konuşan eski bir Suriye ordusu subayına göre, 2019–2021 yılları arasında neredeyse iki yıl boyunca haftada dört gece süren operasyonda, Kuteyfe’deki mezar kazıldı, cesetler ve toprak Dumeyr’deki boşaltılmış askeri tesise taşındı ve burada açılan hendeklere gömüldü.
TESİS YENİDEN KORUMA ALTINA ALINDI
Esad’ı deviren yeni yönetim, Dumeyr’deki askeri tesise yeniden asker konuşlandırdı.
Kasım ayında yedi yıllık atıl durumun ardından kışla ve silah deposu olarak da yeniden faaliyete geçirilen tesiste girişe kontrol noktası kuruldu.
Aralık ortasında konuşan bir askere göre, bölgeye giriş artık Savunma Bakanlığı iznine bağlı. Kasım sonundan bu yana incelenen uydu görüntüleri, ana üs çevresinde yeni araç hareketliliğine işaret ediyor.
Kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir askeri yetkili, bu adımların “ülke genelinde kontrolü sağlamak ve açık durumdaki stratejik alanların düşmanca unsurlar tarafından kullanılmasını önlemek” amacı taşıdığını söyledi
POLİS SORUŞTURMASI BAŞLATILDI
Kasım ayında polis, Dumeyr’deki mezarla ilgili soruşturma açtı. Alanın fotoğrafları çekildi, arazi ölçümleri yapıldı ve tanıkların ifadeleri alındı.
Dumeyr Polis Merkezi Müdürü Celal Tabaş’a göre, Reuters’ın haberinde kilit kaynaklardan biri olan Ahmed Gazal da ifade verenler arasında yer aldı.
Gazal, “Operasyon sırasında yaşananların tamamını ve bizzat tanık olduklarımı anlattım” dedi. Kamyon tamircisi olan Gazal, ceset taşıyan araçların arızalandığında Dumeyr’de onarıldığını belirtti.
KAYIPLAR KOMİSYONU KURULDU
Esad’ın devrilmesinin ardından kurulan Ulusal Kayıp Kişiler Komisyonu, on binlerce kayıp Suriyelinin akıbetini araştırmakla görevli.
Komisyon, uluslararası standartlara uygun toplu mezar kazıları için personel eğitimi ve laboratuvar kurulumunun sürdüğünü, Dumeyr dahil Esad dönemi mezarlarında kazıların 2027’de planlandığını açıkladı.
İKİ YIL SÜREN OPERASYON
Reuters’ın incelediği askeri belgeler ve sivil-askeri tanıklıklara göre, “Toprağı Taşı” operasyonunun lojistiği Albay Mazen İsmender tarafından yürütüldü.
Esad yönetimi, 2018’de iç savaşta askeri üstünlüğe yaklaşırken uluslararası meşruiyetini yeniden tesis etmeyi hedefliyordu.
Binlerce Suriyelinin gözaltında öldürüldüğü iddiaları ve Kuteyfe’deki toplu mezara dair yerel insan hakları raporları üzerine, mezarın kazılması ve cesetlerin Dumeyr’deki askeri tesise taşınması talimatı verildi.
Reuters, iki yıl süren bu örtbası 13 tanığın ifadesi, 500’den fazla uydu görüntüsü ve adli jeologların rehberliğinde çekilen yüksek çözünürlüklü hava fotoğraflarıyla doğruladı.