Teknoloji
Moderator
Şili’deki Gemini South teleskobu, gökyüzünün en tanınmış gezegenimsi bulutsularından biri olan NGC 6302, yani ünlü Kelebek Bulutsusu’nu olağanüstü bir detayla yeniden görüntülemeyi başardı. Bu yeni fotoğraf, hem bulutsunun karmaşık yapısını hem de yüksek hızla akıp çarpışan gaz akımlarının oluşturduğu görkemli desenleri gözler önüne seriyor.
Gezegenimsi Bulutsu nedir?
Gezegenimsi bulutsu, adından da anlaşılacağı üzere gezegenlerle hiçbir ilgisi olmayan, ömrünün sonuna gelen yıldızların dış katmanlarını uzaya fırlatmasıyla oluşan parlak gaz kabuklarıdır. Küçük teleskoplarla ilk gözlemlendiklerinde gezegenlere benzediği için bu isim verilmiş olsa da, aslında bunlar ölüm sürecindeki yıldızların bıraktığı kozmik izlerdir diyebiliriz. M57 (Halka Bulutsusu) gibi klasik örnekler, amatör astronomların gözdeleri arasında yer alıyor.
Kelebek Bulutsusu ise bu sınıfın en dramatik örneklerinden biri. Hubble’ın 2020’de yakaladığı görüntüsü hala hafızalarda tazeyken, Gemini South’un yeni karesi bulutsuya bambaşka bir açıdan bakıyor. Bulutsu, 2.500 – 3.800 ışık yılı uzaklıkta yer alıyor ve Güneş’e benzer kütlede bir yıldızın ölüm sürecinden ortaya çıkmış.
Yaklaşık 2.000 yıl önce ölmekte olan yıldız, genişleyip Güneş’in yaklaşık 1.000 katı boyuta ulaştığında dış katmanlarını uzaya savurmaya başladı. Ekvator düzleminde daha yavaş ilerleyen gaz yoğun bir halka oluştururken, bu banda dik yönde fışkıran malzeme bugün gördüğümüz kanat benzeri loblara dönüşmüş oldu.
100 milyardan fazla Samanyolu Yıldızı ilk kez simüle edildi
Daha sonra gelen hızlı yıldız rüzgarları, bu önceki gaz akımlarına saatte 1.86 milyon mil (yaklaşık 3 milyon km/s) hızla çarptı. Bu şiddetli etkileşim, bulutsunun içindeki tüy benzeri dokuları, sütunları ve heykelsi kıvrımları yarattı. Merkezden yayılan yoğun ışıma ise çevredeki hidrojen, azot ve oksijeni 20.000°C’nin üzerine kadar ısıtarak fotoğraftaki canlı renkleri ortaya çıkardı.
Bu büyüleyici kare, Uluslararası Gemini Gözlemevi’nin 25. yıl dönümü kapsamında yayınlandı. Görüntü, Şili’deki öğrencilerin seçimiyle NOIRLab’ın “First Light Anniversary Image Contest” programı dahilinde işlendi ve gözlemevinin 8.1 metrelik dev teleskobundan elde edilen bilimsel kalite standartlarında üretildi. Elde edilen bu görüntü, başta bulutsular olmak üzere evrendeki güzelliklerin bir kez daha gözler önüne serilmesine sebep oldu.
Görsel kaynağı:International Gemini Observatory/NOIRLab/NSF/AURA